Δικαίωμα ονομάζεται η άδεια, η δυνατότητα ή οι ελευθερίες που αναγνωρίζονται και παρέχονται σε κάποιον προκειμένου να πράξει κάτι. Οι άνθρωποι είμαστε συνήθως πολύ καλοί στο να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματά μας, εξάλλου αυτό το έχει αποδείξει περίτρανα η ιστορία ανά τους αιώνες. Και είναι λογικό, ποιος δε θα ήθελε να διαφυλάξει ή να κατακτήσει περισσότερες ελευθερίες;

Εκτός όμως από τα δικαιώματά, σε όλα τα επίπεδα της ζωής (κοινωνικά, οικονομικά, διαπροσωπικά) υπάρχουν και οι υπευθυνότητες ή ακόμα πιο επιτακτικά οι υποχρεώσεις μας -είτε νομικές είτε ηθικές- απέναντι σε τρίτους. Οι υποχρέωσεις όμως δε συνεπάγονται απαραίτητα άμεσο προσωπικό όφελος, με αποτέλεσμα κάποιες φορές να τις αμελούμε αρκετά, παρόλο που στις περισσότερες περιπτώσεις τελικά και αυτές αποσκοπούν στο συνολικό μακροπρόθεσμο καλό και συμφέρον όλων μας.

Σε τι σχετίζονται όμως όλα τα παραπάνω με το Krav Maga και την αυτοάμυνα; Έχουν να κάνουν με τις υποχρεώσεις των μαθητών και των εκπαιδευτών φυσικά, τόσο αυτές που έχουν ο ένας απέναντι στον άλλο όσο και απέναντι στον ίδιο τους τον εαυτό.

Ξεκινώντας λοιπόν, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη υπευθυνότητα του μαθητή -αλλά και υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του- είναι να επιλέξει τον εκπαιδευτή του με σύνεση, έπειτα από σωστή και λεπτομερή έρευνα. Και φυσικά έρευνα μόνο από το τηλέφωνο δε γίνεται, με κριτήριο το ποια σχολή είναι φθηνότερη ή λίγα μέτρα πιο κοντά στο σπίτι του. Ο μαθητής θα πρέπει να ζητήσει ένα ή και παραπάνω δοκιμαστικά μαθήματα από όλες τις σχολές της περιοχής που τον ενδιαφέρουν (οι σχολές σχεδόν πάντα προσφέρουν δωρεάν μαθήματα γνωριμίας, κι αν δε το κάνουν μάλλον κάτι ύποπτο συμβαίνει) μέσα από τα οποία θα μπορέσει να κρίνει το κλίμα του χώρου, την ιδιοσυγκρασία του εκπαιδευτή και των συναθλητών του, την ίδια την προπόνηση και πώς αυτή υλοποιείται, κ.λ.π. Έπειτα θα έχει ένα καλό σημείο αναφοράς προκειμένου να κρίνει τη σχέση τιμής και ποιότητας αλλά και αν η εν λόγω σχολή ταιριάζει στη δική του ψυχοσύνθεση και ψυχολογία. Επίσης, ο μαθητής πολλές φορές ενδέχεται να αντιληφθεί σε βάθος χρόνου ότι μια σχολή δε του προσφέρει αυτά που ζητάει. Τότε μάλλον ήρθε η ώρα να την αλλάξει προκειμένου να συνεχίσει να εξελίσσεται. Οι μαθητές δεν είναι ιδιοκτησία των εκπαιδευτών, και βέβαια ο εκπαιδευτής είναι αδιανόητο να αποτελεί φόβητρο για το μαθητή. Οι εκπαιδευτές – φόβητρα (όλοι τους έχουμε συναντήσει κάπου) εφαρμόζουν συνήθως μια τακτική που στον κόσμο των πολεμικών τεχνών ονομάζεται “γιαπωνέζικο σχολείο σκέψης”, μέσα από το οποίο βασίζονται στο φόβο προκειμένου να “κρατούν” τους μαθητές τους. Αντίθετα, το “ελληνικό σχολείο σκέψης” -το οποίο υποστηρίζουμε ως σχολή- πιστεύει πως ο δάσκαλος πρέπει να κερδίσει το σεβασμό των μαθητών εν καιρώ, αποδεικνύοντας ο ίδιος τις γνώσεις και τις ικανότητές του. Ας σκεφτούμε πολύ σοβαρά όλα τα παραπάνω, και ας μη ξεχνάμε το σημαντικότερο όλων. Στον εκπαιδευτή εμπιστευόμαστε καθημερινά τη σωματική και ψυχική μας υγεία, πολλές φορές και αυτή των παιδιών μας.

Στην αντίπερα όχθη υπάρχουν οι υπευθυνότητες του εκπαιδευτή, οι οποίες είναι εξίσου σημαντικό να τηρούνται προκειμένου να λειτουργεί σωστά όλο το “οικοσύστημα” της εκμάθησης αυτοάμυνας. Η πρώτη και βασικότερη λοιπόν υπευθυνότητα του εκπαιδευτή είναι να παραμένει διά βίου μαθητής. Ο εκπαιδευτής που δε δουλεύει σκληρά πάνω στην προσωπική του συνεχή επιμόρφωση είναι καταδικασμένος να μη μπορεί να εξελίξει και τους μαθητές του αντίστοιχα. Οι σημαντικότεροι προπονητές / εκπαιδευτές / δάσκαλοι στην ιστορία, ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριοποίησης, ήταν για πάντα μαθητές στην τέχνη τους. Άρα λοιπόν η σκληρή δουλειά είναι το μυστικό εδώ, η οποία δεν είναι ταλέντο ούτε γεννετικό χάρισμα. Όλοι έχουμε τις ίδιες 24 ώρες να διαχειριστούμε κάθε μέρα. Ο εκπαιδευτής επίσης θα πρέπει να μπορεί να απαντήσει ευθέως, ξεκάθαρα και ανά πάσα στιγμή σε ερωτήσεις όπως οι παρακάτω:

• Σε πόσα επιμορφωτικά σεμινάρια / μετεκπαιδεύσεις έχεις πάει φέτος;
• Πόσες από τις πιστοποιήσεις σου είναι ακόμα ενεργές;
• Ποια καινούρια πράγματα έμαθες τον τελευταίο χρόνο που σε έκαναν καλύτερο και πιο αποτελεσματικό στη δουλειά σου;
• Παραμένεις ακόμα μαθητής / αθλούμενος της τέχνης σου με τόσο πάθος όσο τη διδάσκεις;
• Πες μου μία ιστορία επιτυχίας των μαθητών σου τον τελευταίο χρόνο.

Αν δεν υπάρχουν απαντήσεις, μάλλον ήρθε η ώρα ο μαθητής να σκεφτεί λίγο παραπάνω σε ποιον εμπιστεύεται την εκπαίδευσή του.

Από τα παραπάνω βγαίνει αυτομάτως το συμπέρασμα πως ένας εκπαιδευτής πρέπει να είναι και συνεπής, ή με άλλα λόγια να πράττει αυτά που κυρήσσει. Ποιος θα αποδεχόταν για επικεφαλής κάποιον ο οποίος του ζητά / επιβάλλει κάτι που δε μπορεί πρώτα απ’όλα να κάνει ο ίδιος;

Ακόμη, ο εκπαιδευτής πρέπει να έχει απόλυτη γνώση των επιπτώσεων του λόγου και των πράξεών του. Ιδιαίτερα όταν αυτός αποφασίζει να διδάξει παιδιά, τα οποία τείνουν να τον βλέπουν ως πρότυπο, τότε εκείνος οφείλει να είναι υπόδειγμα ανθρώπου τόσο εντός όσο και εκτός του μαθήματος. Η παραμικρή του κουβέντα ή πράξη μπορεί να έχει τεράστιες επιπτώσεις στο μήνυμα που αυτά λαμβάνουν και τον τρόπο που σκέφτονται γενικότερα.

Επιπρόσθετα, ο εκπαιδευτής της IKMF οφείλει να ακολουθεί κατά γράμμα τη διδακτέα ύλη της. Το σύστημά μας έχει δημιουργηθεί μέσα από επιστημονική σκέψη αλλά και εμπειρία πολλών ετών, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στη σημερινή του μορφή. Μεγάλη προσοχή λοιπόν σε όσους αυθαιρετούν για εντυπωσιασμό ή άλλους λόγους. Ας μη ξεχνάμε τελικά ότι μιλάμε για αυτοάμυνα, και μία γνώση που θα μεταδοθεί με λάθος τρόπο ίσως στοιχίσει ένα σοβαρό τραυματισμό ή και τη ζωή σε κάποιον που θα τη χρειαστεί στο μέλλον.

Μία πολύ σημαντική υποχρέωση από τη μεριά του εκπαιδευτή είναι να προστατεύει τους μαθητές του ακόμη κι από την ίδια του την επιρροή. Οφείλει να τους μεταδόσει τον τρόπο σκέψης και τις αρχές του συστήματος, χωρίς να τους επιβάλλει τις προσωπικές του προτιμήσεις πάνω σ’αυτό. Για παράδειγμα, έστω ότι κάποιος εκπαιδευτής προτιμά να χρησιμοποιεί συγκεκριμένες αντεπιθέσεις για να ολοκληρώσει μια τεχνική, αφού αυτές ταιριάζουν στον δικό του σωματότυπο. Οι μαθητές βέβαια τείνουν να αντιγράφουν ακριβώς τις κινήσεις του εκπαιδευτή κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας, και αυτό είναι απολύτως λογικό και θεμιτό. Τι γίνεται στην περίπτωση όμως που κάποιος μαθητής λόγω διαφορετικού σωματότυπου δε μπορεί να είναι αποτελεσματικός με τις εν λόγω αντεπιθέσεις; Ο εκπαιδευτής πρέπει να του δώσει τη λύση εκείνη που δε παραβιάζει μεν τις αρχές του συστήματος, βοηθά καλύτερα στην αποτελεσματικότητα της τεχνικής δε, βάσει του σωματότυπου του ασκούμενου. Αν η επιρροή του εκπαιδευτή είναι κακή σε οποιαδήποτε υπόστασή της, ο μαθητής πρέπει να προστατευτεί απ’αυτήν.

Τέλος, ο εκπαιδευτής οφείλει να διδάξει στο μαθητή κυρίως τον τρόπο σκέψης και τις αρχές που κρύβονται πίσω από το σύστημά μας. Σε ότι αφορά στο τεχνικό κομμάτι του Krav Maga, οι αρχές (σε συνδυασμό με πολλά άλλα στοιχεία πάντα όπως η μαχητικότητα και η φυσική κατάσταση) είναι υπεύθυνες για την επιβίωσή του όταν συμβεί το απροσδόκητο. Συνηθίζουμε να λέμε ότι κι αν κανείς μάθει να εφαρμόζει χίλιες τεχνικές εντός της σχολής, στο δρόμο θα του συμβεί η χίλια ένα. Αν δε γνωρίζει πώς να σκέφτεται με βάση τις αρχές μας, τότε σίγουρα οι πιθανότητες επιβίωσής του μειώνονται δραματικά γιατί θα βρεθεί παγιδευμένος να διερωτάται για το ποια θα ήταν η “σωστή τεχνική” την οποία θα έπρεπε να ακολουθήσει για να γλιτώσει. Το υπέροχο της υπόθεσης είναι πως μόλις κανείς ξεκινήσει να σκέφτεται “έξω από τα κουτάκια” στο Krav Maga, αρχίζει να εφαρμόζει το ίδιο και στην υπόλοιπη καθημερινότητά του. Και ξαφνικά αναπτύσσει την ικανότητα να επιλύει προβλήματα ευκολότερα, αποκτά αυτοπεποίθηση και η γενικότερη ποιότητα της ζωής του ανεβαίνει. Σκοπός μας είναι να παράγουμε σκεπτόμενους μαχητές, προετοιμασμένους να επιβιώνουν ενάντια στο άγνωστο, και όχι ενάντια σε υποδειγματικές επιθέσεις “κονσέρβα”. Αυτό μας διαφοροποιεί ως σύστημα. Δε πρέπει να παίρνουμε τίποτα ως δεδομένο και παράλληλα να αμφισβητούμε όλα όσα διδασκόμαστε ώστε να γινόμαστε πάντα καλύτεροι. Δε πρέπει να ερωτευόμαστε τις τεχνικές. Οι τεχνικές αλλάζουν. Ας ερωτευτούμε τις ΑΡΧΕΣ. Όπως είπε κι ο Σωκράτης εξάλλου: “Δε μπορώ να διδάξω σε κανέναν τίποτα, μπορώ μόνο να τους κάνω να σκεφτούν”.

Η αυτοάμυνα και το πώς αυτή διδάσκεται αποτελεί ένα πολύ σημαντικό ζήτημα διότι η σωματική μας ακεραιότητα και η ζωή μας εν γένει αποτελούν τα ύψιστα αγαθά που μας χαρίστηκαν. Δυστυχώς εκεί έξω υπάρχουν βίαιοι, αντικοινωνικοί άνθρωποι που δε σέβονται το αξιακό σύστημα που οι υπόλοιποι ακολουθούμε. Το να αδυνατούμε να προστατεύσουμε τα ύψιστα αγαθά από αυτούς απαξιώνει ολόκληρη την ύπαρξή μας. Αν δε, τα παραδίδει κανείς αμαχητί στο έλεός τους, τότε παραδίδει επίσης την αξιοπρέπεια, την τιμή του και τελικά ολόκληρο τον πολιτισμό. Ας φροντίσουμε λοιπόν να μάθουμε να τα υπερασπιζόμαστε με το σωστό τρόπο.

Αλέξανδρος Χρυσοβέργης