Η συναισθηματική ωριμότητα είναι κάτι που δε διδασκόμαστε ως παιδιά. Αποτελεί όμως μια δεξιότητα -σπάνια και καθοριστική- που μπορεί να αλλάξει για πάντα τη ζωή κάποιου.

Τα συναισθήματα δεν είναι κάτι εγγενώς επιζήμιο, όπως κάποιοι θεωρούν. Απεναντίας, πρόκειται για μια φυσιολογική έκφραση των χημικών διεργασιών του εγκεφάλου μας, κι αυτά είναι που τελικά δίνουν ταυτότητα στο ανθρώπινο είδος, ενώ συχνά αποτελούν την κινητήριο δύναμη σημαντικών επιτευγμάτων. Μερικές φορές όμως έχουν τη συνήθεια να βγαίνουν στην επιφάνεια τη λάθος στιγμή και με τον πιο ακατάλληλο τρόπο. Έτσι, όποιος δεν μπορεί να τα τιθασεύσει, κινδυνεύει να οδηγηθεί σε παρορμητικές αποφάσεις, οι οποίες ενδέχεται να επιφέρουν προσωπικό, επαγγελματικό και οικονομικό κόστος, ή να καταλήξουν στην απώλεια μιας ζωής, ειδικά αν αναλογιστούμε τον αντίκτυπό τους σε καταστάσεις αυτοάμυνας.

Παρακάτω λοιπόν θα επιχειρήσουμε να ορίσουμε τα στάδια της συναισθηματικής ωριμότητας, διότι όταν κατανοούμε κάτι σε βάθος μπορούμε να το κατακτήσουμε ευκολότερα. Θα προχωρήσουμε όμως κι ένα βήμα παραπέρα και θα εξερευνήσουμε το συσχετισμό τους με το Krav Maga, διότι τελικά μας ενδιαφέρει να ενσωματώνουμε στην αυτοάμυνα όλες τις ικανότητες που αποκομίζουμε από τη ζωή, και το αντίστροφο.

Η συναισθηματική ωριμότητα λοιπόν είναι μια πολυδιάστατη ικανότητα που εμπεριέχει τη διαχείριση, την καταλληλότητα, την ακεραιότητα, την ευαλωτότητα και την αλχημεία.

1. Συναισθηματική Διαχείριση | Ρύθμισε την Ένταση

Ως παιδιά, όλοι βιώσαμε στιγμές απώλειας ελέγχου. Όταν τα πράγματα δεν εξελίσσονταν σύμφωνα με τις προσδοκίες μας, αντιδρούσαμε με ξεσπάσματα θυμού. Η συναισθηματική διαχείριση, δηλαδή η ικανότητα να μετριάζεις την ένταση των δυσβάσταχτων συναισθημάτων, είναι το πρώτο βήμα προς την ωριμότητα. Αλήθεια, φαντάσου ότι βρίσκεσαι αντιμέτωπος με μια πραγματική απειλή στο δρόμο. Είναι δεδομένο ότι θα έρθεις αντιμέτωπος με αρνητικά, ενδεχομένως ασφυκτικά συναισθήματα. Πώς θα επιλέξεις να αντιδράσεις; Μπορείς να θέσεις το μυαλό σου υπό έλεγχο, ή θα αφήσεις τον πανικό να σε κυριεύσει, με αποτέλεσμα να αντιδράσεις επιπόλαια, χωρίς καμία τακτική και άρα θέτοντας σε κίνδυνο τη ζωή σου;

2. Συναισθηματική Καταλληλότητα | Εκτονώσου τη Σωστή Στιγμή

Όσο εξελισσόμαστε, μαθαίνουμε πως όλα τα συναισθήματα έχουν το χώρο και το χρόνο τους. Με άλλα λόγια, μαθαίνουμε τη συναισθηματική καταλληλότητα. Πώς μας βοηθά αυτή στο Krav Maga; Σκέψου ότι κάποιος ξένος προκαλεί και προσβάλλει έναν δικό σου άνθρωπο. Μπορεί αυτομάτως να αισθανθείς οργή, κάτι που είναι απόλυτα λογικό, όμως αυτό δε σημαίνει ότι μπορείς να την ξεσπάσεις ανά πάσα στιγμή, με οποιονδήποτε τρόπο. Αν όμως το λεγάμενο πρόσωπο απειλήσει τη σωματική ακεραιότητα της οικογένειάς σου, με αποτέλεσμα να αναγκαστείς να την υπερασπιστείς, τότε μπορείς να επιτρέψεις στην ενέργειά σου να εκτονωθεί ελεγχόμενα, όχι για να τραυματίσεις ανεπανόρθωτα τον αντίπαλό σου, αλλά για να αποσοβήσεις τον κίνδυνο όσο το δυνατόν γρηγορότερα και αποδοτικότερα. Δυστυχώς ορισμένοι παρεξηγούν την έννοια της καταλληλότητας. Καταπνίγουν και καταπιέζουν τα συναισθήματά τους, ενώ παράλληλα διδάσκουν στα παιδιά τους ότι τα αγόρια δεν πρέπει να κλαίνε ποτέ και τα κορίτσια απαγορεύεται να θυμώνουν. Πρόκειται για κρίσιμο σφάλμα που γαλουχεί τον ψυχισμό ενός παιδιού προς τη λάθος κατεύθυνση. Όλοι οι άνθρωποι επιτρέπεται να νιώθουν όλα τα συναισθήματα.

3. Συναισθηματική Ακεραιότητα | Τίμησε Αυτό που Νιώθεις

Η συναισθηματική ακεραιότητα είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις, να αποδέχεσαι, και να εκφράζεις αν χρειαστεί, αυτό που νιώθεις. Αν βρεθείς μπροστά σε κίνδυνο είναι δεδομένο πως θα τρομάξεις. Πρόκειται για μια απόλυτα φυσιολογική αντίδραση, η οποία είναι καταγεγραμμένη στο DNA μας και επηρεάζει ακόμα και τους πιο έμπειρους self-defenders. Αντί λοιπόν να θεωρήσεις τον εαυτό σου δειλό, αποδέξου αυτό που συμβαίνει ως φυσιολογικό και μάθε πως πρόκειται για κάτι που αντιμετωπίζουν όλοι, ανεξαρτήτως επιπέδου εκπαίδευσης. Το μυστικό είναι να έχεις προπονηθεί έτσι ώστε να αντιδράς μέσα από τον φόβο, και όχι να αναλώνεσαι στο να τον αποβάλεις, κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο.

4. Συναισθηματική Ευαλωτότητα | Μοιράσου και Εμπιστεύσου

Η ευαλωτότητα διευρύνει τη συναισθηματική σου ωριμότητα ακόμη περισσότερο. Τη διαθέτεις όταν έχεις το κουράγιο να μοιράζεσαι και να επικοινωνείς στους γύρω σου τα συναισθήματά σου με υγιή και εποικοδομητικό τρόπο. Δεν είναι ντροπή να ζητήσεις βοήθεια όταν μια τεχνική σε δυσκολεύει κατά την προπόνηση. Δεν είναι αδυναμία να παραδεχτείς ότι πρέπει να βελτιώσεις τη φυσική σου κατάσταση προκειμένου να αποδίδεις καλύτερα ως μαχητής. Τουναντίον, εκμυστηρευόμενος τα παραπάνω στους κατάλληλους ανθρώπους ανοίγεις το δρόμο της αυτοβελτίωσης. Η αποστολή σου δεν είναι να φαίνεσαι άτρωτος. Η αποστολή σου είναι να γίνεσαι κάθε μέρα καλύτερος. Και η ευαλωτότητα θα παροτρύνει τους γύρω σου να σε εμπιστεύονται, να σε σέβονται, να σε εκτιμούν, να σε βοηθούν, και τελικά να σε παρακινούν προς την εξέλιξη.

5. Συναισθηματική Αλχημεία | Μετάτρεψε Ό,τι σε Κατακλύζει σε Δύναμη

Εφόσον αναπτύξεις τα παραπάνω βασικά εργαλεία, μπορείς να μεταπηδήσεις στο τελευταίο στάδιο, αυτό της συναισθηματικής αλχημείας. Την ικανότητα να μετατρέπεις τα αρνητικά συναισθήματα σε θετική ενέργεια. Δεν αναφερόμαστε στην τοξική, καταναγκαστική, πλασματική θετικότητα που προβάλλουν ή και επιβάλλουν κάποιοι συνεχώς. Μιλάμε για τη συνειδητή τροποποίηση του θυμού σε πάθος, της σύγχυσης σε δημιουργικότητα, της θλίψης σε στοχασμό και ενδοσκόπηση. Στο Krav Maga, η συναισθηματική αλχημεία μας βοηθά να αντιλαμβανόμαστε τις δύσκολες συνθήκες όχι ως απειλές, αλλά ως ευκαιρίες να μάθουμε, ενισχύοντας την αυτοπεποίθησή μας και μειώνοντας την αίσθηση αδυναμίας ή ανασφάλειας.

Συναισθηματική ωριμότητα δε σημαίνει ότι πρέπει να καταπιέζεις τα όσα νιώθεις, ή στον αντίποδα, να τους επιτρέπεις να σου επιβάλλονται. Η κυριαρχία των συναισθημάτων είναι μια μοναδική δεξιότητα που αναπτύσσεται σταδιακά. Μπορεί να σε ωθήσει να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου σε μια έντονη αντιπαράθεση, να μοιραστείς τους προβληματισμούς σου χωρίς φόβο με κάποιον, ή να μετατρέψεις το θυμό σου σε καύσιμο για περαιτέρω προσωπική εξέλιξη. Όπως και να’χει, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο μιας εκπληρωμένης, ισορροπημένης, γεμάτης νόημα ύπαρξης. Αν καταφέρεις να ελέγξεις τα συναισθήματά σου, ταυτόχρονα θα ελέγχεις ολόκληρη τη ζωή σου, αλλά και σε σημαντικό βαθμό την έκβαση μιας μάχης, αν ποτέ παραστεί η ανάγκη να αμυνθείς ενάντια σε κινδύνους του δρόμου.

Αλέξανδρος Χρυσοβέργης