Παραθέτουμε ένα εξαιρετικό άρθρο το οποίο αναλύει πολύ εύστοχα τι εστί αυτοάμυνα, τους περιορισμούς των πολεμικών τεχνών και των μαχητικών αθλημάτων σε ότι αφορά στην αυτοάμυνα, τις νομικές επιπλοκές αυτών των καταστάσεων, καθώς και τα εμπόδια που συναντάμε στην προσπάθειά μας να εκπαιδευόμαστε όσο το δυνατόν πιο ρεαλιστικά. Το άρθρο έχει γραφτεί από τον κύριο Άρη Δελημήτρου (καθηγητής φυσικής αγωγής και εκπαιδευτής σε δύο παραδοσιακές πολεμικές τέχνες). Αν γνωρίζεις Krav Maga παρατήρησε πώς αυτό, πάντα με γνώμονα την αυτοάμυνα, συμπληρώνει τα κενά που υπάρχουν σε άλλες μεθόδους διδασκαλίας και προπονησιολογίας, πώς καταφέρνει να είναι ένα πλήρες σύστημα χωρίς να απαιτεί από το μαθητή να ασκείται και σε άλλα συστήματα για να καλύπτει τυχόν κενά, καθώς και πώς λαμβάνει υπόψιν του ακόμα και τις νομικές συνέπειες των πράξεων του αμυνόμενου μέσα στις διδασκόμενες τεχνικές. Μεγάλο άρθρο, αλλά αξίζει τον κόπο να αφιερώσεις λίγο από το χρόνο σου.

ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ

Ο τομέας αυτοάμυνα έχει τόσο μεγάλο εύρος και κατηγορίες περιπτώσεων, όσες και οι σταγόνες νερού στους ωκεανούς. Οι πιθανές και απίθανες περιπτώσεις και καταστάσεις αυτοάμυνας που μπορεί να προκύψουν στην καθημερινότητά μας, είναι πραγματικά άπειρες.

Εδώ θα ήθελα να πω ότι για να είμαστε πιο σωστοί στην προσέγγισή μας αυτή, θα πρέπει να εντάξουμε όλα τα πιθανά και απίθανα σενάρια αυτοάμυνας στην Ελληνική πραγματικότητα και καθημερινότητα, με όλες τις ιδιαιτερότητες που αυτό συνεπάγεται, καθώς κατά την γνώμη μου, αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας έκφρασης της πρακτικής αυτοάμυνας.

Αν τώρα αναλύσουμε ετυμολογικά την λέξη αυτοάμυνα, αυτή αποτελείται από δύο λέξεις: εαυτός και άμυνα και σημαίνει την προστασία του εαυτού μας, δηλαδή της σωματικής μας ακεραιότητας και της ίδιας μας της ζωής.

Με μία ευρύτερη έννοια η αυτοάμυνα καλύπτει και τις περιπτώσεις προστασίας των περιουσιακών μας στοιχείων, της ηθικής μας υπόστασης και της αξιοπρέπειάς μας, της σωματικής ακεραιότητας και της ζωής των αγαπημένων μας προσώπων ή και συνανθρώπων μας που χρειάζονται την βοήθειά μας και προκειμένου για επαγγελματίες η προστασία με τον πλέον αποτελεσματικό αλλά και διακριτικό τρόπο των προσώπων, ή των θεσμών, ή των εγκαταστάσεων που τους έχει ανατεθεί να φυλάνε.

Σε αυτό το σημείο να διευκρινίσω ότι σχετικά με όσα θα αναφερθούν παρακάτω για αυτοάμυνα έναντι οπλισμένων αντιπάλων και για ένοπλη αυτοάμυνα, με τον όρο «όπλα» λογίζονται όλα τα όπλα πόλης καθώς και κάθε αντικείμενο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο και σε καμία περίπτωση δεν περιλαμβάνονται σε αυτόν τα πυροβόλα όπλα.

Η έννοια αυτοάμυνα εμπεριέχει λοιπόν και ετυμολογικά την λέξη άμυνα, που σημαίνει ότι η αυτοάμυνα πρέπει να αρχίζει και να σταματάει στην άμυνα και να μην ξεπερνάει ποτέ αυτά τα όρια, φτάνοντας μέσα από την κατάχρηση βίας, στην εκδίκηση και στην τιμωρία του επιτιθέμενου.

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ

Η αυτοάμυνα δεν είναι απαραίτητο να εμπεριέχει την εφαρμογή βίας, ενώ και όταν ακόμη γίνεται χρήση βίας, αυτή θα πρέπει να είναι η λιγότερη δυνατή κατά περίπτωση και πάντοτε απόλυτα ελεγχόμενη από τον αμυνόμενο.

Θα χώριζα τις καταστάσεις αυτοάμυνας σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

α) αυτές που περιέχουν στο στοιχείο του αιφνιδιασμού (π.χ. μία εντελώς αναπάντεχη επίθεση εκ των όπισθεν, σε έναν σκοτεινό δρόμο, με σκοπό την ληστεία) και

β) αυτές που δεν περιέχουν το στοιχείο του αιφνιδιασμού (π.χ. μετά από μία ανταλλαγή ύβρεων μεταξύ δύο οδηγών παρακείμενων αυτοκινήτων, ο ένας από αυτούς βγαίνει έξω και κινείται απειλητικά κατά του άλλου οδηγού).

Δεν χρειάζεται και μεγάλη εμπειρία για να καταλάβει κανείς πόσο περισσότερο επικίνδυνες είναι οι καταστάσεις αυτοάμυνας που περιέχουν το στοιχείο του αιφνιδιασμού, καθώς σε μία τέτοια κατάσταση στην πραγματική ζωή (αντίθετα από τις ταινίες δράσης, όπου υπάρχει «χορογραφία» σκηνών δράσης αρκετών λεπτών με περίτεχνες κινήσεις, για να εντυπωσιαστεί ο απλός θεατής και αντίθετα με τους αγώνες των μαχητικών αθλημάτων, όπου υπάρχει ο διαιτητής για να προστατέψει τον παθόντα και να του δώσει ανάσες, για να συνεχίσει την μάχη), όποιος δεχτεί πρώτος ένα «γεμάτο» χτύπημα, είναι σχεδόν αδύνατο να ανακάμψει και να «πάρει το πάνω χέρι» σε μία συμπλοκή.

Με πιο απλά λόγια, σε μία κατάσταση αυτοάμυνας ο αιφνιδιασμός είναι σχεδόν πάντα καταδικαστικός γι’ αυτόν που θα τον υποστεί.

Κατά την γνώμη μου όμως με την κατάλληλη εκπαίδευση, μπορεί να περιοριστεί αρκετά το ενδεχόμενο του αιφνιδιασμού ενός απλού ανθρώπου, που θα τον φέρει σε δυσχερέστατη θέση σε μία κατάσταση αυτοάμυνας.

Η πρώτη γραμμή αυτοάμυνας πρέπει να είναι η συνεχής επαγρύπνηση και η τήρηση μίας υποψιασμένης στάσης ζωής, που θα μας προστατεύει από τις κακοτοπιές και τις φασαρίες.
Στα πλαίσια αυτής της τακτικής είναι πολύ χρήσιμα τα παρακάτω:

1) την νύχτα δεν πρέπει να προτιμάμε να διασχίσουμε ένα σκοτεινό δρομάκι από έναν καλοφωτισμένο δρόμο κι ας χρειάζεται έτσι να περπατήσουμε παραπάνω απόσταση.

2) Δεν πρέπει ποτέ να κρατάμε μία τσάντα ή έναν χαρτοφύλακα προς την μεριά του δρόμου, αλλά από την εσωτερική του πλευρά προς τον τοίχο.

3) Αν περπατάμε και αντιληφθούμε κάποια διένεξη ή καβγά μεταξύ αγνώστων κοντά μας, ας αποφύγουμε να περάσουμε από δίπλα τους.

4) Αν περπατάμε και αισθανθούμε ότι κάποιος μας ακολουθεί για αρκετή ώρα, μπορούμε να σταματήσουμε ξαφνικά και να γυρίσουμε να τον τσεκάρουμε, π.χ. υποκρινόμενοι ότι κάποιος μας καλεί στο κινητό.

5) Δεν γυρίζουμε ποτέ την πλάτη σε ύποπτα ή μεθυσμένα άτομα.

6) Αποφεύγουμε να μπούμε σε ασανσέρ με άγνωστα άτομα.

7) Όταν περιμένουμε σε ένα φανάρι με το αυτοκίνητο:
α) έχουμε όλες τις ασφάλειες κλειστές,
β) δεν έχουμε αντικείμενα που τραβούν την προσοχή στα καθίσματα και
γ) παρατηρούμε κάθε ύποπτη κίνηση πεζών ή άλλων οχημάτων και δεν χαζεύουμε.

8) Όταν μπαίνουμε και όταν βγαίνουμε από κάθε χώρο (ιδίως σε χώρους που δεν γνωρίζουμε καλά) είμαστε προσεχτικοί.

9) Όταν επιστρέφουμε νύχτα στο σπίτι με αυτοκίνητο, τσεκάρουμε καλά τον γύρω χώρο πριν βγούμε και έχουμε ήδη βρει το κλειδί της εξώπορτας, για να μην το ψάχνουμε μπροστά από αυτή.

10) Αποφεύγουμε να συνωστιζόμαστε μαζί με τον πολύ κόσμο στις ουρές στα μέσα μαζικής μεταφοράς, αλλά καθόμαστε λίγο πιο πίσω, ελέγχοντας τον χώρο και τους γύρω μας.

Γενικά θα πρέπει να έχουμε πάντα έναν βαθμό συναγερμού για ότι συμβαίνει γύρω μας.

Η δεύτερη γραμμή αυτοάμυνας πρέπει να είναι η ευγένεια, η ψυχραιμία και η προσπάθεια λεκτικής εκτόνωσης μιας διαφαινόμενης κατάστασης αυτοάμυνας.
Μία σωστή κουβέντα, μία φιλική χειρονομία και ένα χαμόγελο την κατάλληλη στιγμή, μπορούν να σταματήσουν μία γροθιά πιο αποτελεσματικά από το καλύτερο μπλοκ και να αποφορτίσουν μία ατμόσφαιρα που «μυρίζει μπαρούτι».

Η τρίτη και βασικότερη γραμμή αυτοάμυνας πρέπει να είναι η φυγή, όχι με άτακτο αλλά με προσεκτικό τρόπο.
Όποτε έχουμε το περιθώριο να φύγουμε για να μην εμπλακούμε σε μία βίαιη αντιπαράθεση (άσχετα αν φαινομενικά «έχουμε το πάνω χέρι»), είναι σοφό και πρέπον να το κάνουμε, χωρίς αυτό να θεωρείται δειλία. Άλλωστε σε έναν καυγά, όλοι είναι ουσιαστικά χαμένοι.

Ο μεγάλος δάσκαλος και ιδρυτής του AIKIDO Μοριχέϊ Ουέσιμπα, όταν ρωτήθηκε από έναν μαθητή του, τι θα έκανε και ποια τεχνική θα επέλεγε, αν πάνω στο πεζοδρόμιο που βάδιζε του έκλεινε τον δρόμο ένας μεγαλόσωμος άνδρας με άγριες διαθέσεις, αυτός απάντησε ότι θα πήγαινε να βαδίσει στο απέναντι πεζοδρόμιο.

Σκεφτείτε ακόμη πόσοι καβγάδες μεταξύ ανδρών αποφεύχθηκαν την τελευταία στιγμή, επειδή μία γυναίκα τράβηξε από το χέρι (για να τον πάρει να φύγουν και «να δώσει τόπο στην οργή») τον οξύθυμο συνοδό της που ετοιμαζόταν να τσακωθεί με κάποιον άλλο, συνήθως για ασήμαντη αφορμή. Αυτό μας λέει ότι η «αυξημένη τεστοστερόνη» είναι ο χειρότερος σύμβουλος στις κοινωνικές μας συναναστροφές.

Η προπόνηση στις πολεμικές τέχνες μπορεί να αναπτύξει σε πολύ  μεγάλο βαθμό τις τρεις παραπάνω γραμμές αυτοάμυνας και να δώσει έτσι ένα αρχικό πλεονέκτημα στον ασκούμενο σε αυτές.

ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑΣ ΚΑΙ Η ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Και φτάνουμε τώρα στις περιπτώσεις εκείνες αυτοάμυνας (οι οποίες ξεπέρασαν τις τρεις παραπάνω γραμμές αυτοάμυνας), όπου η σωματική αντιπαράθεση είναι εντελώς αναπόφευκτη και δεν υπάρχει καμία άλλη επιλογή, παρά η άμεση εμπλοκή και η δυναμική τους αντιμετώπιση.

Όταν λοιπόν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, τότε έχουμε την εύλογη απαίτηση να μετρήσει θετικά υπέρ μας, η όποια προπόνηση έχουμε κάνει στις πολεμικές τέχνες.

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι η προπόνηση στις πολεμικές τέχνες που εξειδικεύονται στην αυτοάμυνα, δεν μπορεί να προετοιμάσει 100% έναν εκπαιδευόμενο, ώστε να αντιμετωπίσει επιτυχώς μία πραγματική κατάσταση αυτοάμυνας.

Στην καλύτερη περίπτωση  (δηλαδή αυτή που θα ισχύουν τα εξής δεδομένα στην προπόνηση:

α) επιλογή μίας απόλυτα εξειδικευμένης στην ρεαλιστική και πρακτική αυτοάμυνα πολεμικής τέχνης,

β) ύπαρξη ενός γκρουπ προπόνησης που θα συμμετέχουν μόνο οι πολύ προχωρημένοι ασκούμενοι και η εξάσκηση θα γίνεται σε υψηλή ένταση και με τις ρεαλιστικότερες συνθήκες,

γ) διαρκής προσπάθεια επίτευξης ειδικών καταστάσεων αυτοάμυνας και

δ) συνεχείς πειραματισμοί πάνω σε προτάσεις αυτοάμυνας διαφορετικών πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων) πιστεύω ότι ο μέγιστος εφικτός βαθμός εξασφάλισης της επικράτησης σε μία πραγματική κατάσταση αυτοάμυνας, ενός  εκπαιδευόμενου επί σειρά ετών στις πολεμικές τέχνες, είναι το 50%.

Και αυτό, πάντα κατά την γνώμη μου, είναι ένα πολύ μεγάλο επίτευγμα, που δεν μπορεί να κατορθωθεί εύκολα από πολλές πολεμικές τέχνες και μαχητικά αθλήματα.

Για να τεκμηριώσω αυτή μου την άποψη θα αναφέρω ότι όσο ρεαλιστικές και να είναι οι συνθήκες προπόνησης στην αυτοάμυνα γενικά στις πολεμικές τέχνες, δεν μπορούν να αγγίξουν τις πραγματικές συνθήκες σε μια κατάσταση αυτοάμυνας γιατί:

α) το στοιχείο του αιφνιδιασμού δεν μπορεί να δημιουργηθεί στο γυμναστήριο,

β) η ιδιαίτερη ψυχολογία της στιγμής της πραγματικής αντιπαράθεσης δεν μπορεί να υποκατασταθεί επαρκώς στο γυμναστήριο, αφού οι ασκούμενοι είναι απόλυτα υποψιασμένοι γι’ αυτό που θα συμβεί και

γ) δεν μπορούν να επιτευχθούν στο γυμναστήριο οι ακριβείς φυσιολογικές αντιδράσεις και επιπτώσεις της πλήρους επαφής (για ευνόητους λόγους).

Ακόμη σοβαροί παράγοντες που παίζουν ρόλο στην εξέλιξη και έκβαση μίας πραγματικής κατάστασης αυτοάμυνας και οι οποίοι δεν υπολογίζονται όσο πρέπει ή και καθόλου στην προπόνηση αυτοάμυνας στο γυμναστήριο (βέβαια και κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες δεν γίνεται εκ των πραγμάτων να δουλευτούν μέσα στο γυμναστήριο) είναι και οι εξής:

1) Στην σημερινή Ελληνική πραγματικότητα, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων γυμνάζεται συστηματικά με βάρη και εξασκείται και σε κάποια πολεμική τέχνη ή μαχητικό άθλημα, με συνέπεια σε μία πιθανή αντιπαράθεση να βρεθούμε αντιμέτωποι με άτομα με ανεπτυγμένες φυσικές διαστάσεις και σωματικές ικανότητες, τα οποία έχουν και εμπειρία σε καταστάσεις μάχης, ακόμη και έμπειρους αθλητές και πρωταθλητές σε μαχητικά αθλήματα με τελείως διαφορετική μαχητική έκφραση από αυτή που εμείς έχουμε εκπαιδευτεί.

Γι’ αυτό στην εκπαίδευση αυτοάμυνας πρέπει να υπάρχουν στοιχεία από όλες τις διαφορετικές μαχητικές εκφράσεις, προσαρμοσμένα πάντα για την ρεαλιστική αυτοάμυνα.

Ένας γυμνασμένος και εκπαιδευμένος αντίπαλος είναι σαφώς μία δύσκολη περίπτωση, όμως κανένας αντίπαλος δεν πρέπει να υποτιμηθεί και να θεωρηθεί εύκολος, καθώς συνήθως οι άνθρωποι που αισθάνονται σωματική μειονεξία, προσπαθούν να την καλύψουν με κάθε τρόπο και είναι ακόμη πιο επικίνδυνοι και απρόβλεπτοι αντίπαλοι.

2) Ο αντίπαλος μας μπορεί να ανήκει σε κάποια ειδική κατηγορία (π.χ. μεθυσμένος, ναρκομανής, άτομο με διανοητικά προβλήματα, κ.ά.), πράγμα που απαιτεί ειδική αντιμετώπιση.

3) Ο χώρος που λαμβάνει χώρα η αντιπαράθεση (π.χ. πυλωτή πολυκατοικίας, στενό πεζοδρόμιο, πρασιά κτιρίου, πάρκινγκ, δρόμος, είσοδος κτιρίου, μαγαζί με πάγκους, μαγαζί με καρέκλες και τραπέζια, λεωφορείο, χώρος με πολύ κόσμο μαζεμένο, άλσος με δέντρα, πάρκο με γρασίδι, οικοδομή, διάδρομος, σκάλα, ασανσέρ, κ.ά.) καθορίζει και τον τρόπο που πρέπει να την χειριστούμε, καθώς ο κάθε χώρος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες και θέλει την δική του διαφορετική προσέγγιση από μέρους μας για:

α) να εκμεταλλευτούμε τις δυνατότητες που μας προσφέρει,
β) να αποφύγουμε τις παγίδες που κρύβει και
γ) να οδηγήσουμε τον αντίπαλο σε αυτές. Όλα αυτά απαιτούν εξειδικευμένη γνώση και προπόνηση, πολλές φορές και εκτός γυμναστηρίου.

4) Κάθε σταθερό αντικείμενο στον χώρο της αντιπαράθεσης (π.χ. τοίχος, γωνία, τζαμαρία, πόρτα, παράθυρο, κολώνα, αυτοκίνητο, μηχανάκι, πάγκος, δέντρο, κ.ά.) μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν αμυντικό μέσο, μετά από κατάλληλη εκπαίδευση.

5) Αν βρισκόμαστε σε εξωτερικό χώρο, παίζουν καθοριστικό ρόλο καταστάσεις που άπτονται των καιρικών συνθηκών (π.χ. βροχή, σκοτάδι, ολισθηρό από νερά ή λάσπες έδαφος, ποιος έχει στα μάτια του τον ήλιο, κ.ά.).

6) Κάθε φορητό αντικείμενο που μπορεί να βρεθεί στον χώρο της αντιπαράθεσης (π.χ. πέτρα, κομμάτι από τσιμεντόπλακα, άμμος, φτυάρι, σκούπα, καρέκλα, σκαμνί, μαδέρι, μπουκάλι, σπασμένο μπουκάλι, σιδερόβεργα, καλώδιο, σκοινί, κ.ά.), μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο εναντίον μας, ή και σαν μέσο υπεράσπισης μας, γι’ αυτό και χρειάζεται ειδική εκπαίδευση:

α) για να αποτρέψουμε την πρόσβαση του αντιπάλου σε αυτά,
β) για να αντιμετωπίσουμε την χρήση τους από τον αντίπαλο εναντίον μας και
γ) για να μάθουμε να τα χρησιμοποιούμε σαν αμυντικά μέσα.

7) Ο αντίπαλος μας μπορεί να κουβαλάει επάνω του οποιοδήποτε όπλο πόλης (π.χ. μαχαίρι ή στιλέτο κάθε είδους, αλυσίδα, κατσαβίδι, ρόπαλο, πτυσσόμενο ραβδί, σιδερογροθιά, σφυρί, ψαλίδι, κ.ά.), το οποίο και μπορεί να χρησιμοποιήσει εναντίον μας.

Γι’ αυτό και χρειάζεται ειδική εκπαίδευση αντιμετώπισής τους και αμυντικής χρήσης τους (αν καταφέρουμε να τα πάρουμε στην κατοχή μας).

8) Μπορούμε μετά από κατάλληλη εκπαίδευση να χρησιμοποιήσουμε σαν αμυντικά μέσα, απλά αντικείμενα που καθημερινά κουβαλάμε επάνω μας (π.χ. κλειδιά, κράνος μηχανής, τσάντες, χαρτοφύλακα, μπουφάν κ.ά.)

9) Το ντύσιμό μας, όπως και αυτό του αντιπάλου, μπορεί να παίξει ρόλο (π.χ. στενό παντελόνι, ακατάλληλα παπούτσια, στενό πουκάμισο ή σακάκι, χοντρό δερμάτινο μπουφάν, κράνος μηχανής, κ.ά.) καθώς επηρεάζει την κινητικότητα και την ταχύτητα των αντιδράσεων, ακόμη και την τακτική που θα ακολουθήσουμε.

10) Η γενική μας κατάσταση την συγκεκριμένη στιγμή της αντιπαράθεσης (π.χ. αν έχουμε φάει βαριά πριν λίγο, αν είμαστε άυπνοι, αν είμαστε κουρασμένοι, αν είμαστε αφηρημένοι ή φορτισμένοι γιατί σκεφτόμαστε κάποιο προσωπικό μας πρόβλημα, αν έχουμε κάποιο προσωρινό ορθοπεδικό πρόβλημα, κ.ά.) παίζει μεγάλο ρόλο στην έκβασή της.

11) Ο αντίπαλος μας μπορεί να έχει συνεργό ή συνεργούς, άοπλους ή οπλισμένους (με όπλα πόλης, ή με αντικείμενα από τον περιβάλλοντα χώρο) και σε αυτήν την περίπτωση χρειάζεται απόλυτα εξειδικευμένη και ρεαλιστική προπόνηση σε τέτοιες καταστάσεις.

12) Σε περίπτωση που χρησιμοποιήσουμε υπερβολική και παράλογη βία για να υπερασπίσουμε τον εαυτό μας, υπάρχει το σοβαρό ενδεχόμενο να προκαλέσουμε την αγανάκτηση τυχόν ουδέτερων αυτόπτων μαρτύρων της  αντιπαράθεσης μας, πράγμα που πιθανόν τους κάνει να στραφούν απειλητικά εναντίον μας, ή και ακόμη σε πιθανή μετέπειτα  νομική αντιπαράθεση μας με τον αντίπαλό μας, αυτοί να πάρουν το μέρος του.

Γενικά η χρήση υπερβολικής βίας μας κάνει να χάνουμε το δίκιο μας.
13) Μπορεί εμείς να έχουμε συμπαραστάτη (ή συμπαραστάτες), με τον οποίο θα πρέπει να συνεργαστούμε για να αντιμετωπίσουμε επιτυχώς την κατάσταση, πράγμα που θέλει ειδική εκπαίδευση.

14) Υπάρχει η περίπτωση εκτός από τον εαυτό μας να χρειάζεται να προστατεύσουμε και κάποιο άλλο άτομο (π.χ. παιδί, ηλικιωμένο, πεσμένο άτομο, εγκλωβισμένο από λαβή ή πιάσιμο άτομο, κ.ά.) πράγμα που επίσης χρειάζεται ειδική εκπαίδευση.

15) Προκειμένου τώρα για επαγγελματίες το ζητούμενο είναι επιπλέον: η προστασία ανθρώπων και περιουσιακών στοιχείων, καθώς και η τήρηση της τάξης και όλα αυτά πρέπει να γίνουν χωρίς να εκτεθεί το κύρος το δικό τους, των εντολοδόχων τους και των όσων αντιπροσωπεύουν, δηλαδή με την λιγότερη δυνατόν χρήση βίας.

Η ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΥΤΟΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Όπως είπαμε και παραπάνω υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να ασχοληθούν οι Έλληνες, οι Ελληνίδες και τα Ελληνόπουλα με τις πολεμικές τέχνες και τα μαχητικά αθλήματα.

Μερικοί από τους πιο βασικούς λόγους είναι οι εξής:

1) η ολόπλευρη εκγύμναση του σώματος,

2) η ανάπτυξη αυτοπειθαρχίας, εσωτερικής αρμονίας και αυτοπεποίθησης,

3) η σωστή κοινωνικοποίηση μέσα από την ένταξη σε μία ομάδα με ευγενείς σκοπούς και υγιείς στόχους,

4) η εκμάθηση εξειδικευμένων κινητικών δεξιοτήτων,

5)  η απόκτηση μαχητικών εμπειριών,

6) ο πρωταθλητισμός σε ένα μαχητικό άθλημα και

7) η απόκτηση ενός ικανοποιητικού επιπέδου αυτοπροστασίας.

Στην Ελλάδα βέβαια όλες οι πολεμικές τέχνες και τα μαχητικά αθλήματα προβάλλουν την αυτοάμυνα, σαν έναν από τους πιο βασικούς λόγους για να ασχοληθεί κάποιος με την προπόνηση σε αυτά και υπόσχονται θεαματικά αποτελέσματα σε αυτόν τον τομέα.

Κατά την γνώμη μου αυτό απέχει από την πραγματικότητα και θα προσπαθήσω να το αποδείξω, εκφράζοντας παρακάτω τις ενστάσεις μου και τους προβληματισμούς μου.

Κάθε πολεμική τέχνη και μαχητικό άθλημα έχει την δική της ξεχωριστή τεχνική δομή και τρόπο να δουλεύει τους ασκούμενους σε αυτήν, έτσι ώστε να τους κάνει με τα χρόνια να αποκτήσουν ανεπτυγμένες σωματικές, τεχνικές και μαχητικές ικανότητες, γεγονός όμως που δεν τους εξασφαλίζει αρκετά σε μία πραγματική κατάσταση αυτοάμυνας, αν δεν έχουν προσαρμόσει αυτές τους τις ικανότητες σε μία ρεαλιστική βάση αυτοάμυνας.

Το πρόβλημα για μένα δεν είναι το γεγονός αυτό, αλλά το ότι πολλοί έμπειροι ασκούμενοι, αθλητές, ακόμη και πρωταθλητές πολεμικών τεχνών και μαχητικών αθλημάτων, δεν έχουν επίγνωση αυτής τους της ανεπάρκειας σε καταστάσεις ρεαλιστικής αυτοάμυνας, αλλά αισθάνονται άτρωτοι σε οποιαδήποτε κατάσταση αυτοάμυνας, βασιζόμενοι στα εξής:

α) ότι έχουν πολύ καλή φυσική κατάσταση και εξαιρετικές σωματικές ικανότητες,

β) ότι κατέχουν πολύ καλά την τέχνη που ειδικεύονται και γ) ότι πολλοί από αυτούς ψάχνονται και ασχολούνται και με άλλα διαφορετικά είδη (από το είδος που ειδικεύονται) πολεμικών τεχνών, για να καλύψουν τις τυχόν ελλείψεις και αδυναμίες τους και να δώσουν επιπλέον δυνατότητες στον εαυτό τους.

Γιατί όμως όλα αυτά δεν επαρκούν για να εξασφαλίσουν σε κάποιον έναν πολύ καλό επίπεδο ρεαλιστικής αυτοάμυνας;

Για να βοηθηθούμε ας πάρουμε υποθετικά παραδείγματα από τον καλύτερο από κάθε πολεμική τέχνη και μαχητικό άθλημα και ας εξετάσουμε τα πλεονεκτήματα και κυρίως τα μειονεκτήματα τους σε μία πραγματική κατάσταση αυτοάμυνας.

1) Ένας μαχητής που ειδικεύεται στα λακτίσματα χάνει πολύ από την μαχητική του ικανότητα:
α) αν του κλείσουμε την απόσταση
β) χωρίς ένα υποτυπώδες έστω ζέσταμα δεν μπορεί να εκφράσει το 100% των δυνατοτήτων του
γ) αν φοράει ακατάλληλο παντελόνι και ακατάλληλα παπούτσια
δ) σε ολισθηρό έδαφος
ε) σε χώρους: στενούς (π.χ. ασανσέρ), με εμπόδια (π.χ. καρέκλες και τραπέζια) και ανισόπεδους (π.χ. σκάλα) και
στ) σε οποιοδήποτε πιάσιμο ή λαβή.

2) Ένας μαχητής που ειδικεύεται στις γροθιές (και σε συνδυασμό με λακτίσματα), είναι πραγματικά πολύ αξιόμαχος, γιατί έχει (συνήθως) βιώσει την αμεσότητα της μάχης στο ρινγκ, που είναι αντικειμενικά πολύ ρεαλιστική.
Τα μειονεκτήματα του είναι κυρίως στις περιπτώσεις:
α) που θα υποστεί πιάσιμο ή λαβή,
β) που ο αντίπαλος βγει στο πλάι ή πίσω του,
γ) όταν έχει να αντιμετωπίσει πολλούς αντιπάλους,
δ) όταν έχει να αντιμετωπίσει οπλισμένο (με όπλο πόλης) αντίπαλο, ενώ
ε) χάνει κάποιες από τις επιθετικές δυνατότητες του εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν φοράει γάντια για να προστατεύει τις γροθιές του, αλλά και από τις αμυντικές δυνατότητες του, καθώς τα γάντια τον βοηθάνε στα μπλοκ πάνω στο ρινγκ.

3) Ένας μαχητής που ειδικεύεται στην όρθια πάλη (που εκφράζεται κυρίως με πιασίματα, λαβές και ρίψεις), είναι επίσης πολύ αξιόμαχος (ιδίως όταν έχει αγωνιστική εμπειρία), καθώς συνήθως είναι πιο μυώδης από τον μέσο όρο και οι μαχητικές του ικανότητες είναι άμεσα εφαρμόσιμες σε μία κατάσταση αυτοάμυνας.

Τα μειονεκτήματα του είναι:

α) η απειρία του στην αντιμετώπιση χτυπημάτων,
β) αν έχει μάθει να χρησιμοποιεί τα ρούχα του αντιπάλου του, τότε χάνει πολλές από τις δυνατότητές του όταν ο αντίπαλος του είναι ελαφρά ντυμένος (ή γυμνός από την μέση και πάνω),
γ) δεν έχει συνηθίσει να καλύπτει κατά την εξέλιξη της όρθιας πάλης τα ευαίσθητα σημεία του σώματός του (γεννητικά όργανα, μπροστινό μέρος λαιμού, μάτια, κ.ά.), που είναι εκτεθειμένα κυρίως σε σημεία πίεσης,
δ) σε περίπτωση ύπαρξης και δεύτερου αντιπάλου είναι εντελώς εκτεθειμένος σε αυτόν, κατά την εμπλοκή του σε πάλη με τον πρώτο αντίπαλο και
ε) όταν έχει να αντιμετωπίσει οπλισμένο (με όπλο πόλης) αντίπαλο.

4) Ένας μαχητής που ειδικεύεται στην πάλη εδάφους δεν μπορεί να αξιοποιήσει καθόλου τις ικανότητες του σε μία ρεαλιστική κατάσταση αυτοάμυνας, για τους εξής λόγους:

α) η βασικότερη αρχή της επιτυχημένης αυτοάμυνας είναι η διατήρηση της όρθιας στάσης (ένας μεγάλος Ιάπωνας δάσκαλος είχε πει: «αν πρέπει σε μία συμπλοκή να είναι κάποιος στο έδαφος, αυτός πρέπει να είναι μόνο ο αντίπαλός σου»), ενώ και ο ίδιος ο μαχητής επιδιώκοντας να παρασύρει τον αντίπαλό του στο έδαφος, για να εκμεταλλευτεί εκεί την μεγάλη του τεχνική υπεροχή, χάνει και ο ίδιος το 50% της δικής του μαχητικής ικανότητας,

β) η οποιαδήποτε ηθελημένη (λόγω τακτικής) επαφή με το έδαφος, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους τραυματισμού (οι τεχνικές «αυτοθυσίας» είναι μόνο για το γυμναστήριο με το ειδικό πάτωμα, για τους αγώνες στο τατάμι κα για τις επιδείξεις) και

γ) σε περίπτωση ύπαρξης και δεύτερου αντιπάλου, είναι πλήρως εκτεθειμένος στα χτυπήματα αυτού, καθώς βρίσκεται σε εμπλοκή στο έδαφος με τον πρώτο αντίπαλο.

5) Ένας μαχητής που ειδικεύεται σε πολεμικές τέχνες που έχουν αγωνιστική έκφραση με ημιεπαφή, έχει το μεγάλο μειονέκτημα ότι αναλώνει το μεγαλύτερο μέρος της προπόνησης του (και κατ’ επέκταση διαμορφώνει και την τακτική του), τελειοποιώντας τεχνικές που έχουν από μικρή έως ανύπαρκτη αξία σε μία ρεαλιστική κατάσταση αυτοάμυνας, ενώ έχει και λάθος ανατροφοδότηση για τις αντιδράσεις του αντιπάλου σε μία πραγματική μάχη.

6) Ένας μαχητής που ειδικεύεται στην μάχη με όπλα πόλης (κυρίως ραβδί και μαχαίρι) έχει τα εξής μειονεκτήματα:

α) στην προπόνηση του επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των όπλων αυτών, χωρίς να υπολογίζεται ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί και η υπόλοιπη γκάμα της μαχητικής ικανότητας του οπλισμένου αντιπάλου (με απλά λόγια, ο επιτιθέμενος που κρατάει π.χ. μαχαίρι, επιτίθεται μόνο με το μαχαίρι και όχι με το σύνολο των όπλων του (πόδια, γόνατα, αγκώνες, με το άλλο χέρι, πιασίματα, λαβές, κ.ά.)),

β) σε αρκετές περιπτώσεις στην προπόνησή του οι επιθέσεις που αντιμετωπίζει είναι τυποποιημένες και όχι πολυαξονικές και απρόβλεπτες και γ) συνήθως στην προπόνηση αγνοεί έναν πολύ σημαντικό παράγοντα αυτοάμυνας με τα όπλα πόλης, που είναι η εκμάθηση της χρήσης τους με αμυντικό τρόπο, δηλαδή με την πρόκληση της μικρότερης δυνατής φθοράς του αντιπάλου και οδηγείται σε κατάχρηση βίας.

7) Ένας μαχητής που ειδικεύεται σε πολεμικές τέχνες χωρίς αγωνιστική έκφραση και με απόλυτο προσανατολισμό στην αυτοάμυνα έχει τα εξής μειονεκτήματα:

α) επειδή στην προπόνηση χρησιμοποιούνται συνήθως προκαθορισμένες και τυποποιημένες επιθέσεις και αποφεύγεται η πλήρης επαφή, δεν έχει σωστή αίσθηση των φυσικών αντιδράσεων του αντιπάλου,

β) δεν μπορεί να εκπαιδευθεί εκ των πραγμάτων στο εύρος των περιπτώσεων αυτοάμυνας που επιφυλάσσει η πραγματικότητα και 

γ) σε πολλές περιπτώσεις προτιμάει σαν τακτική σωστής αυτοάμυνας την χρήση πολλών συνεχόμενων χτυπημάτων, που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στον επιτιθέμενο, ενώ έτσι δεν μπορεί να αντεπεξέλθει έγκαιρα σε μία ταυτόχρονη επίθεση από δεύτερο επιτιθέμενο.

8) Ένας μαχητής που ειδικεύεται σε αυτοάμυνα επιχειρησιακού και στρατιωτικού τύπου που απευθύνεται κυρίως σε επαγγελματίες, έχει το τεράστιο μειονέκτημα της χρήσης υπερβολικής βίας, που εκθέτει τον επαγγελματία και τους εντολοδόχους του τόσο νομικά, όσο και υπηρεσιακά, αλλά και έναντι της κοινής γνώμης, καθώς τα συστήματα αυτά έχουν δημιουργηθεί για να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένα προβλήματα άλλων κοινωνιών τελείως διαφορετικών από την Ελληνική, ενώ έχουν μεταφερθεί αυτούσια χωρίς την παραμικρή προσαρμογή στην Ελληνική πραγματικότητα, με αποτέλεσμα να δημιουργούν πολλά νομικά προβλήματα σε περίπτωση εφαρμογής των τεχνικών και των τακτικών τους.

9) Τέλος κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα η τάση ένας μαχητής να προπονείται πέρα από την βασική  του πολεμική τέχνη και σε άλλες πολεμικές τέχνες, τελείως διαφορετικές από αυτήν, για να αναπτύξει πολύπλευρα τις μαχητικές του ικανότητες και να καλύψει κάθε του αδυναμία και έλλειψη πάνω σε κάθε τύπο μάχης.

Αυτό είναι βέβαια πάρα πολύ θετικό, όμως δεν αναπτύσσει ανάλογα την ικανότητα ρεαλιστικής αυτοάμυνας του ασκούμενου, αν δεν γίνει με συγκεκριμένες προδιαγραφές.